Türkçe’ye “Ulusların Düşüşü” olarak çevrilen, (orijinal ismi Why Nations Fail olan) kitap, ulusal açıdan güç, zenginlik ve yoksulluğun kökenini, ekonomik eşitsizliğin nedenlerini inceleyen bir çalışma. Biri Türk olan yazarlar Daron Acemoğlu ve James A. Robinson, örnekler üzerinden giderek az gelişmişliğin coğrafya, iklim veya diğer kültürel faktörlerden değil, siyasi kurumlar ve bunların işleyişinden kaynaklandığı sonucuna varıyor. Popüler tabiriyle “coğrafya kader değil” ana fikrini işliyor.
Herkesin farklı bir ruh halinde olduğu ilginç bir dönemden geçiyoruz; kimi isyan, kimi biat ediyor, kimi özgürlük kimi yaşam güvencesi arıyor Türkiye’de. Farklı nedenler ve motivasyonlarla olsa da bu arayış artık ortak bir toplumsal çaba.
Üzerine epeydir düşünüp gözlem yapıyorum. Radikal bir görüş ama artık eminim: Güçlü liderler içinde bulunduğu topluluklar için kısa vadede fayda, uzun vadede zayıf alanlar yaratıyor.
Büyük Veri, güç politikalarını ve kamuoyu fikrini nasıl etkiliyor?
Büyük veri Almanya’ya dünya kupasını kazanmak için yardımcı oldu, endüstriyel tasarımcıların daha rahat sütyen yapmasını sağladı. Anlamı henüz netleşmemiş olsa da bu popüler kavram herhangi bir teknoloji makalesine hareketlilik katacak cinsten. Hatta MIT Technology Review dergisi ve Bono’ya göre de siyaseti dahi kurtaracak!..
Ne kadar çok nefret etsem o kadar yayılan bir kavram var sanki dünyada: Savaş! Nereye baksam savaş, silah ve ölüm. İnsanlık savaşarak evriliyor sanki. Savaşmak için yaratılan nedenler (örneğin kelle uçuranları engelleme bahanesi) en az savaşın kendisi kadar vahşi olunca kaçınılmaz ve hatta gerekli olduğunu sanıyoruz.
Nereye baksanız IŞİD konusu: Onunla kim savaşıyor, kim/nasıl savaşacak, tehdidin büyüklüğü, uluslararası toplantılar, önlem alınmazsa yarın neler olabileceği, kim katıldı kim katılmadı tartışmaları.
Ve tabi elbette arada dolgu malzemesi olarak da acaba bu kez hangi masum insanları katlettiler, kadınları nasıl sattılar, kimin başını kestiler haberleri.
Cumhurbaşkanlığı seçiminden sonra internette gözlediğim üslup, üzerinde uzun süredir düşündüğüm bir görüşü netleştirdi: Sosyal medyanın ‘tüm dünyaya hitap etme’ kapasitesi bizi çoğu zaman temel amacımızdan saptırıyor ya da olmayan bir amacımız varmış gibi davranmaya itiyor.
Lübnan asıllı Amerika’lı yazar, istatistikçi, matematik ve finans teorisyeni Nassim Nicholas Taleb Siyah Kuğu kavramını şöyle tanımlıyor: “Toplumsal ya da ekonomik olarak büyük etki yaratan ve olacağı hiç bir yöntemle öngörülemeyen olaylar.”
Avrupa 2002, Türkiye otomotiv sektörü 2007 yılında yeni blok muafiyeti ile tanıştı: Otomobil bayileri münhasır (sadece bir marka satmaya zorlandıkları) bayilik sözleşmeleri imzalamak zorunda kalmayacak, belli standartlarını sağlayabildikleri sürece tek noktada birden fazla markayı sergileyip satabilecek ve servislerinde hizmet verebileceklerdi.
